YOKSULUN GÖNLÜ ZENGİN

-Turgut; biliyorsun Cümemmi'nin (Cuma Coşkun) oğlu Gürsel Adana'da yaşıyor.

-Bilmez miyim, köydeki komşumuz bilinmez mi?

-Facebook'a yazmışlar, oğlunun düğünü varmış.

-Öyle mi, ne yapalım?

-Gel, Mustafa Altunbilek'e de söyleyelim, “Olur!” derse davetiyesiz de olsak bir sürpriz yapalım. Dedesi o yoksulluğuyla köyümüze çok hizmet etti.

-Çook güzel olur, oradaki köylülerimizi de görürürüz.

“Uzun yıllardır görmediğin Gürsel'in hiç tanımadığım oğlunun düğününe gitmek de nereden aklına geldi?” diye soracak olursanız, kışın karlı, soğuk günlerinde ilkokula giderken bizi evine çağırıp sobada ısıtan Cümemmi'nin, o yoksul insanın bize yaşattıkları, hatırası geldi aklıma.

Adana'ya gidiş ayrı bir öykü olur. Ben bugün köyümden, bizim çocukluğumuzdan “bir insan”ı, düğünü olan gencin dedesi Cümemmi'yi anlatmak istedim sizlere.

***

Yoksul mu yoksuldu

Ramazanda teneke çalar, düğünlerde çay yapardı

İki göz evinde

Kışın kar diz boyuyken

Dadağı kömürü yakardı

Cuma Coşkun’du adı; ama biz “Cümemmi” diye tanırdık

Okul yolunda üşüyünce

Onun teneke sobasında ısınırdık

Köy bekçisiydi aynı zamanda

Omuzunda tüfek

Sol gözü kısık, şapkası yukarda

Hep muhtarın yanında hazırolda

Onu anlarmak istedim

Aklımda ne kaldıysa

Döktüm ak kağıda

***

Bir poyraz eser ki el ayak şişer, bir kar yağar ki diz boyu. Evimiz aşağı mahallede. İçi yırtık, yıpranmış kitaplarla dolu, örgü çantalarımız omuzumuzda, ayaklarımızda soğukkuyular okula gideriz. Okul yukarı mahallede, köyün diğer ucunda. Toprak damlı, iki-üç göz evin önünden geçerken sert bir ses bizi durdurur olduğumuz yerde:

-Gelin uşaklar! Isının da gidin.

Bu ses, Cümemmi'nin (Cuma Coşkun) sesidir. Ellerimizi oğuşturarak gireriz içeriye. Dadağı kömürünün kızarttığı sobanın yanına bile yaklaşamadan ısınırız, benzimize kan gelir. Sonra da neşeyle okula koşarız. Bütün zavallılığı, sessizliği ile Ohulu teyzem de bir şeyler mırıldanır; ama ne söylediğini biz de anlayamayız.

Ramazan ayında, kış-yaz hiç fark etmez, "tak tak" teneke sesiyle uyanır sahurda köylü. Pencerelerin altında sıtma görmemiş sesiyle bağırır Cümemmi:

-Kalkııın, kalkın!

Her evin penceresine yaklaşır, ışık yanıncaya kadar çalar tenekeyi. Otuz gün boyunca o kadar boş tenekeyi nereden bulurdu bilmiyorum. O zamanlar köy yerinde çok zordu bu. Her gün değnekle vura vura birini yamultur, atardı. Gecenin soğuğunda, karanlığında , peşinizde havlayan azgın köpeklerle kolay değildi bu iş.

Köyde düğünler dört gün sürerdi. Cümemmi bu düğünlerin değişmez çaycısıdır. Düğün odası çoğu zaman bir giriş, bir odadan oluşan yerlerdi. Girişteki o küçücük yerde gazocağı üzerinde çay kaynar, bardaklar leğendeki kirli suda yıkanırdı. Musluk suyu yok, aynı suda bardaklar bir iki çalkalanırdı o kadar. Biz çocuklar o çaya bile ulaşamazdık. Bırakın çay içmeyi, her konuk gelişinde oynayan köçeği bile Cümemmi'nin korkusuyla titreyerek seyrederdik. Köçeğin oyunu bitince hepimizi dışarı kovalardı.

Hiç de hak etmediği bir lakapla, "Deli Cüme" diye anılan bu adam, köyümün bekçisi, çaycısı, ramazan tenekecisiydi. Köyün en yoksuluydu; ama gönlü zengindi. Alın teri ile kazanır, birkaç işi birden yapardı. Soyadı gibi hareketli, coşkundu.

***

Adana terminalindeyim. Bir düğün için gittiğim Adana'dan, Ankara'ya dönüyorum. Otobüsün kalkış saatini beklerken gülümseyerek gelen birini gördüm. Yanıma geldi:

-Merhaba ağabey nasılsın, burada ne işin var?

-İyi de ben seni tanıyamadım kusura bakma!

-Ben Gürsel'im, Cuma Coşkun'un oğluyum.

Onun bu ilgisi beni mutlu etti. Yoksul Cümemmi'nin gönlü zengindi. Köylünün belki de küçümsediği bu adam, soğukta bizi ısıtır, ramazanda uyandırırdı. Hem de elinde tüfekle muhtarın hep yanında olan köy bekçisiydi. Onu anarken aklıma gelen dizeleri de sıralamadan edemedim:

Poyrazın sesine

Teneke sesini kattım

Yoktu ki bir davulum

Sesi hoş gelsin kulağınıza

Kamyon kamyon ne buğday ne pancar sattım

İşte yamuk teneke

İşte demsiz çay

İşte çalar almaz muhtarlık tüfeği

Benim alın terim

.........................................................................................................................

   Numan Kurt
   10 Ocak 2009